Nowe fakty na temat słupów kompozytowych przeznaczonych na plantacje chmielu część I

Firma Energy Composites Sp. z o.o. jako Beneficjent i główny wykonawca realizuje projekt badawczo-rozwojowy POIR.01.01.01-00-0867/16 o nazwie „Technologia produkcji chmielu wykorzystująca innowacyjną konstrukcję nośną oraz zintegrowany system optymalizacji nawadniania, nawożenia i ochrony roślin”. Jest on realizowany w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, Działanie 1.1 Projekty B+R przedsiębiorstw, a Jednostką Pośredniczącą odpowiedzialną za współfinansowanie Projektu jest Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

Podwykonawcą w Projekcie w zakresie badań jest Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach, a w zakresie prac agrotechnicznych i budowy plantacji Rolniczy Zakład Doświadczalny „Jastków”, na terenie którego plantacje są zlokalizowane.

Pomysł Projektu związany jest ze zmianami, które czekają branżę chmielarską, wynikającymi z regulacji prawnych wprowadzonych na terenie Unii Europejskiej w zakresie stosowania kreozotu. Olej kreozotowy używany był jako środek biobójczy do impregnacji drewna, w tym słupów drewnianych stanowiących konstrukcje nośne chmielników. W związku z wprowadzeniem zakazu stosowania kreozotu do takich zastosowań, konieczne staje się znalezienie nowych rozwiązań dla konstrukcji nośnych chmielników. Innowacyjnym rozwiązaniem idealnie nadającym się do tego celu okazały się produkowane przez nas słupy kompozytowe.

W ramach kilkuczęściowego cyklu dotyczącego prowadzonego przez nas Projektu pojawiać się będą cotygodniowo informacje na temat pomysłu, założeń oraz wypracowanych przez nas rozwiązań, jak również wyników prowadzonych prac badawczych.

W części I przedstawiamy informacje na temat kreozotu i pochodzących z niego WWA (wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych) , których szkodliwość dla człowieka i środowiska zaczęto dostrzegać już na przełomie XX i XXI w.

Gruntowne opracowanie wyników badań w tym zakresie przedstawiają materiały 1 i 2.

W latach 2009-2011 opublikowane zostały przez Szwedzki Instytut Badań nad Środowiskiem materiały dotyczące słupów teletechnicznych i ich cyklu życia produktu (materiały 3 i 4). Szczegółowo w Raportach tych pokazano wpływ różnych materiałów, których wykonane są słupy na środowisko i zdrowie człowieka. Porównywane były słupy wykonane z drewna impregnowanego kreozotem, słupy betonowe, stalowe i kompozytowe.

Jako że pomysł stworzenia kompozytowych konstrukcji chmielnika wziął się z konsekwencji czekających branżę chmielarską w wyniku ograniczenia stosowania słupów impregnowanych kreozotem, w materiałach 5 i 6 przedstawione są dokumenty Komisji Europejskiej mówiące o szkodliwości kreozotu i o konieczności zaostrzenia przepisów dotyczących jego stosowania.

MATERIAŁY

TOXICOLOGICAL PROFILE FOR WOOD CREOSOTE, COAL TAR CREOSOTE, COAL TAR, COAL TAR PITCH, AND COAL TAR PITCH VOLATILES, U.S. DEPARTMENT OF HEALTH AND HUMAN SERVICES, Public Health Service, Agency for Toxic Substances and Disease Registry, USA, 2002 - PROFIL TOKSYKOLOGICZNY DLA KREOZOTU DREWNIANEGO, KREOZOTU WĘGLOWEGO, SMOŁY WĘGLOWEJ, PAKU WĘGLOWEGO I JEGO LOTNYCH SUBSTANCJI, DEPARTAMENT ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ STANÓW ZJEDNOCZONYCH, Służba Zdrowia Publicznego, Agencja ds. Substancji Toksycznych i Rejestru Chorób, Stany Zjednoczone, 2002

Ten profil toksykologiczny przygotowywany jest zgodnie z wytycznymi opracowanymi przez Agencję dla

Rejestru substancji toksycznych i chorób (ATSDR) oraz Agencję Ochrony Środowiska (EPA – Environmental Protection Agency). Profil toksykologiczny ATSDR zwięźle charakteryzuje toksykologię i niekorzystny wpływ na zdrowie, podaje informacje o skutkach dla opisanej tam substancji niebezpiecznej.

Profile skupiają się na informacjach zdrowotnych i toksykologicznych; dlatego każdy toksykologiczny profil zaczyna się od oświadczenia o zdrowiu publicznym, które opisuje substancję w nietechnicznym języku i odpowiednie właściwości toksykologiczne. Po oświadczeniu o zdrowiu publicznym podano informacje dotyczące poziomów

znaczącego narażenia ludzi oraz, jeśli jest znany, znaczących skutków zdrowotnych.

COAL TAR CREOSOTE (WHO), Geneva, 2004 – Kreozot ze smoły węglowej (Światowa Organizacja Zdrowia). Zwięzły międzynarodowy dokument oceny chemicznej 62, Genewa, 2004

Opublikowane pod wspólnym patronatem Programu Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska, Międzynarodowej Organizacji Pracy i Światowej Organizacji Zdrowia, i przygotowane w ramach prac międzyorganizacyjnego programu prawidłowego zarządzania chemikaliami. Jest to dokument dotyczący kryteriów zdrowia środowiskowego (EHC) jako

autorytatywny dokumenty dotyczące oceny ryzyka środków chemicznych.

Kreozot to mieszanina kilkuset, prawdopodobnie tysięcy chemikaliów, ale tylko ograniczona ich liczba jest obecna w ilości powyżej 1%. Jest sześć głównych klas związków w kreozocie: węglowodory aromatyczne, w tym wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) i alkilowane WWA (które mogą stanowić do 90% kreozotu); kwasy smołowe / fenole; zasady smołowe /heterocykle zawierające azot; aminy aromatyczne; heterocykle zawierające siarkę; i zawierające tlen heterocykle, w tym dibenzofurany. Kreozot może być sprzedawany jako preparaty rozcieńczone, które mogą zawierać jako nośnik olej lub rozpuszczalniki.

Background data and assumptions made for a LCA (life cycle assessment) on creosote poles (Report), Swedish Environmental Research Institute, 2009 - Dane podstawowe i założenia przyjęte dla LCA (ocena cyklu życia) dla słupów impregnowanych kreozotem (Raport), Szwedzki Instytut Badań nad Środowiskiem, 2009

Ten Raport przedstawia całościową ocenę ekologiczną biorącą pod uwagę różne cechy i funkcjonalności produktu. Raport przedstawia użyte dane i założenia metodologiczne wykonane do oceny cyklu życia produktu jaki są słupy drewniane impregnowane olejem kreozotowym. Słup kreozotowy jest porównany do konkurencyjnych alternatyw – słupa betonowego i stalowego. Użycie tego Raportu jest dwojakie:

jako praca naukowa do publikacji
jako podstawa oceny cyklu życia produktu dla Deklaracji Środowiskowej Produktu

Comparison of the environmental impacts from utility poles of different materials ― a life cycle assessment (REPORT), Swedish Environmental Research Institute, 2011 - Porównanie oddziaływania na środowisko słupów wykonanych z różnych materiałów - ocena cyklu życia (RAPORT), Szwedzki Instytut Badań nad Środowiskiem, 2011.

Raport ten opisuje metody oceniające oddziaływanie słupów telegraficznych wykonanych z różnych materiałów na środowisko z perspektywy cyklu życia. Słupy drewniane impregnowane kreozotem, słupy stalowe, kompozytowe i betonowe zostały porównane za pomocą metodologii analizy cyklu życia. Istnieje kilka metod oceny cyklów życia, a ponieważ są to analizy porównawcze zdecydowaliśmy się na wybór solidnej metodologii, którą nazywamy „LCA produktu”: Ta metodologia cechuje się przydzielaniem wszystkich emisji z procesu cyklu życia produktu. Jeśli podsumować wpływ wszystkich takich produktów na środowisko będzie to idealnym ekwiwalentem do globalnej emisji. Innymi słowy, „LCA produktu” opisuje wpływ produktów na środowisko w rzeczywistym tego słowa znaczeniu.

Z Raportu wynika, że najmniejszą toksycznością dla człowieka i środowiska odznaczają się słupy kompozytowe.

Komunikat Prasowy Komisji Europejskiej dotyczący zaostrzenia ograniczeń stosowania kreozotu.

Komunikat Komisji Europejskiej tłumaczy zasadność prowadzenia Dyrektywy Komisji 2011/714/UE z 26 lipca 2011r. stwierdzającej rakotwórczość i toksyczność kreozotu i ograniczającą jego stosowanie

DYREKTYWA KOMISJI 2011/71/UE z dnia 26 lipca 2011 r. zmieniająca Dyrektywę 98/8/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w celu włączenia kreozotu jako substancji czynnej do załącznika I do tej dyrektywy (tekst mający znaczenie dla EOG)

Najistotniejsze zapisy Dyrektywy w zakresie stosowania kreozotu:

- Kreozot uznano za bezprogowy czynnik rakotwórczy i sklasyfikowano jako substancję rakotwórczą kategorii 1B

- Kreozot zawiera WWA takie jak antracen, fluoranten, fanantren, piren, które są substancjami trwałymi, toksycznymi i ulegającymi bioakumulacji (niebezpieczne dla ludzi i środowiska)

- Substancje ww. należą do priorytetowych substancji niebezpiecznych tzn. ich emisja, zrzuty, straty mają być wstrzymane lub stopniowo eliminowane

Ponadto Dyrektywa włącza kreozot do Załącznika I do Dyrektywy (spis substancji toksycznych i rakotwórczych); przepisy ograniczające stosowanie kreozotu mają wejść w życie 1 maja 2013, a czas włączenia do Załącznika I to okres 5 lat. Po 30 kwietnia 2018r. stosowanie kreozotu jako substancji biobójczej nie będzie możliwe nawet dla zastosowań profesjonalnych (energetyka, kolejnictwo).